Ułatwienia dla obywateli Białorusi w uzyskiwaniu polskich dokumentów podróży

Mieszkającym w Polsce obywatelom Białorusi będzie łatwiej uzyskać polskie dokumenty podróży dla cudzoziemców. Dwa rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, które weszły w życie 1 lipca 2023 roku, wprowadziły zmiany w przepisach prawa. Stanowią one kolejny instrument aktywnego wsparcia udzielanego przez polskie władze społeczeństwu białoruskiemu od sierpnia 2020 roku.

Polski dokument podróży

Polski dokument podróży jest wydawany cudzoziemcom, którzy nie posiadają ważnego paszportu, na przykład gdy go utracili, ważność paszportu się skończyła, a nie mają możliwości uzyskania nowego paszportu, na przykład z powodu braku ambasady swojego kraju w Polsce. Warunkiem wydania polskiego dokumentu podróży jest posiadanie zezwolenia na pobyt stały, pobyt rezydenta długoterminowego UE, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych. Taki dokument jest wydawany na okres 1 roku i uprawnia do przekraczania granicy.

Na podstawie pierwszego z tych rozporządzeń, obywatele białoruscy zostali zwolnieni z obowiązku uiszczenia opłaty za wydanie polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, zgodnie z art. 236 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach. To zwolnienie ma charakter bezterminowy i obowiązuje tak długo, jak pozostaje w mocy rozporządzenie.

Jeśli obywatel Białorusi złożył już wniosek o wydanie dokumentu, dokonał stosownej opłaty, a do 30 czerwca 2023 roku dokument nie został wydany (data wydania jest umieszczana w samym dokumencie), wówczas opłata zostanie zwrócona przez wojewodę, na podstawie przepisu art. 236a ustawy o cudzoziemcach, któremu ta opłata została uiszczona. Jeżeli jednak dokument został wydany przed 1 lipca 2023 roku, opłata nie będzie zwracana.

W związku z wydaniem drugiego z tych rozporządzeń, obywatele białoruscy mogą ubiegać się o wydanie polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca na preferencyjnej podstawie, określonej w przepisie art. 252a ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Aby to zrobić, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

• cudzoziemiec utracił swój dokument podróży lub jego dokument podróży uległ zniszczeniu, stracił ważność lub dotąd nie posiadał dokumentu podróży;
• cudzoziemiec posiada zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgodę na pobyt ze względów humanitarnych, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy (w tym ostatnim przypadku bez względu na podstawę udzielenia tego zezwolenia).

Ta szczególna podstawa wydania polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca różni się od ogólnej podstawy określonej w art. 252 ustawy o cudzoziemcach. Przede wszystkim:

• osoba, która dotąd nie posiadała dokumentu podróży, może ubiegać się o wydanie polskiego dokumentu podróży;
• nie ma konieczności wykazywania, że osoba nie może otrzymać nowego dokumentu podróży w władzach swojego państwa obywatelstwa;
• osoba, która ubiega się o wydanie dokumentu, może posiadać zezwolenie na pobyt czasowy, które zostało udzielone na innej podstawie niż przepis art. 186 ust. 1 pkt 9 ustawy o cudzoziemcach.

Warunkiem skorzystania przez obywateli białoruskich z możliwości uzyskania polskiego dokumentu podróży na preferencyjnej podstawie jest złożenie wniosku o jego wydanie w okresie od 1 lipca 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku. Wnioski złożone do wojewodów przed dniem 1 lipca 2023 roku zostaną rozpatrzone na podstawie ogólnego przepisu art. 252 ustawy o cudzoziemcach.